Bedrijfscultuur, weet jij wat ervan je verwacht wordt?

Onlangs heb ik een column gelezen van Ben Tiggelaar met de titel: aan bedrijfscultuur bouwen, juist nu. Daarin haalde hij een onderzoek aan van Donald Sull en collega’s waaruit blijkt, dat wat men officieel uit over de bedrijfscultuur  verschilt met wat men waarneemt in de praktijk. Nu men door Corona veel thuis werkt en online contacten heeft met collega’s, klanten en toeleveranciers wordt het nog meer duidelijk dat het soms twee verschillende werelden zijn. Bedrijfscultuur, weet jij wat er van je verwacht wordt?

Ongeschreven regels

Bedrijfscultuur komt voort uit de waarden die een bedrijf naleeft. Maak maar eens een vertaling van je missie en visie in concreet gedrag. Dat is een uitdaging. Mooi dat Ben Tiggelaar in zijn column een oproep doet om dit eens onder de loep te nemen en duidelijk te maken. Tijdens deze Corona-tijd waarin iedereen te maken kreeg met thuiswerken, kwamen er zeker vragen wat hoor je wel of niet te doen. Ineens bleek men zich thuis toch anders te kleden en te gedragen. Was dat wel gewenst? Al deze ongeschreven regels zijn voor mensen dus onduidelijk. Zeker voor medewerkers met autisme en dat kan behoorlijk veel stress geven. Sommigen zullen zien hoe collega’s zich gedragen en doen het na maar weten niet ‘het waarom’. Anderen zullen het niet opmerken en zullen zich naar beste weten gedragen zoals zij denken het goed te doen. Maar weten niet of dat ook zo is en dat kan weer stress veroorzaken. Heel vaak weten medewerkers niet waarom zaken op een bepaalde manier opgepakt of afgehandeld dienen te worden. Zo doen we het nu eenmaal…

Inwerken

Het zou goed zijn als bedrijven hieraan nog meer aandacht  besteden bij het inwerken van mensen. Jij zou het toch ook fijn hebben gevonden als je verteld was wat het bedrijf onder klantvriendelijkheid verstaat. Of hoe jij respectvol een klacht hoort af te handelen, of niet? Deze containerbegrippen als klantvriendelijkheid, innovatief, goede samenwerking zijn vaag en op heel veel manieren in te vullen.

Concreter

Tiggelaar zegt in zijn column ‘Wie serieus werk wil maken van cultuur, moet een stuk concreter worden’.

En dat is nu precies wat een medewerker met autisme nodig heeft. Het is voor iedereen fijn om hier duidelijkheid over te krijgen. Wat doe je wel, wat doe je niet en wat wil het bedrijf in ieder geval zien. Maak al die containerbegrippen concreter!

Neem de tijd

Een oproep aan bedrijven die zich na deze column over de bedrijfscultuur buigen en daar duidelijke gedragingen aan gaan koppelen. Neem de tijd om je collega’s met autisme hierover te informeren en het waarom toe te lichten. Ga ervan uit dat niet alles wat jij als werkgever/manager vanzelfsprekend vindt de ander dat ook vindt.

Bovendien als iemand ander gedrag moet gaan vertonen heeft dat tijd nodig (ongeacht of er sprake is van autisme). En zeker bij mensen met autisme.

Bedenk ook of bij het thuiswerken er wat meer specifieke gedragingen verwacht worden.

Tip

Als er nu toch energie gestopt wordt in de bedrijfscultuur en het daarbij behorende gedrag en communicatie, neem dit dan op als vast onderdeel van het inwerken van nieuwe collega’s. Vooral bij collega’s met (vermoeden van) autisme. Het geeft duidelijkheid, minder irritatie en veel minder stress voor alle betrokkenen.

Lees ook Neem je collega mee in het proces

Wat zou het JOU opleveren als de bedrijfscultuur concreet gemaakt wordt?

Initiatief nemen, kan jij mij vertellen wat dat is?

Ja, initiatief nemen, kan jij mij vertellen wat dat is? Het is zo’n containerbegrip waar je volgens mij meerdere betekenissen aan kan geven. Net zoals klantgericht werken, tja weet jij dan wat ze doen om zo te werken? Voor mensen met autisme kunnen deze containerbegrippen zeer onduidelijk zijn en veel verwarring geven.

Initiatief

Geert (niet zijn eigen naam) kreeg tijdens een beoordelingsgesprek te horen dat de leidinggevende tevreden is over het werk wat hij levert. Een verbeterpunt waar hij Geert over sprak was dat hij graag zou zien dat Geert meer initiatief neemt. Geert was verbaasd en weet niet goed wat hij met deze feedback aan moet. De leidinggevende had als voorbeeld gegeven dat Geert nogal stil is tijdens vergaderingen en weinig inbrengt en meer afwacht. Resultaat van het gesprek: frustratie en stress bij Geert.

Hier hebben we meteen 2 aspecten die mensen met autisme lastig kunnen vinden (overigens ook mensen zonder autisme): vergaderen en initiatief nemen. In dit blog ga ik in op initiatief nemen. Wat wordt hier onder verstaan? Op internet kom ik de volgende definities tegen:

“Initiatief nemen: Kansen onderkennen en ernaar handelen. Liever uit zichzelf beginnen dan passief afwachten. Problemen of belemmeringen signaleren, en zo snel mogelijk oplossen. Alert zijn op en anticiperen op kansen, nieuwe situaties of problemen, en er in een vroeg stadium naar handelen. Is trekker van vele vernieuwingen. Komt frequent met goede ideeën en oplossing…”

“Initiatiefrijke mensen nemen het voortouw, pakken de regie, laten het niet gebeuren maar komen in actie, doen net iets meer dan gevraagd of verwacht wordt”

100% zeker

We gaan even terug naar de situatie van Geert. Hij vindt het niet prettig om in het middelpunt te staan. Bovendien wil hij alleen iets zeggen of inbrengen als hij ergens 100% zeker van is. Het wil niet zeggen dat Geert alleen maar afwacht totdat hij opdrachten krijgt. Hij is op zijn manier heel betrokken bij de vergaderingen. Zo signaleert hij wel dat er punten zijn die niet helemaal uitgewerkt zijn of worden waar hij wel zijn bedenkingen over heeft. Omdat hij nog geen 100% uitgewerkte oplossing weet, heeft hij wel een manier gevonden om het onder de aandacht te brengen. Zo heeft hij zichzelf aangeleerd om het issue in de vraagvorm in te brengen. In plaats dat hij zegt: “punt Y heeft nog meer uitwerking nodig voordat we naar fase 2 kunnen gaan” vraagt hij: “weten we nu genoeg over punt Y om naar fase 2 te gaan?”

Je begrijpt al wat er gebeurt, hetgeen hij belangrijk vindt, wordt weggewuifd van “ja hoor genoeg om naar fase 2 te gaan”. De vergadering gaat door. Geert zit er geërgerd bij. Soms brengt hij nog eens naar voren: “ik weet niet of de informatie al voldoende is” Hij weet niet door te pakken door te vertellen wat er volgens hem nog mist, waardoor men zijn vraag luchtig opzij schuift. Het gebeurt nog al eens dat verder in het traject de ontbrekende factoren van punt Y naar voren komen en het werk stagneert. Geert voelt zich dan enorm geïrriteerd en boos omdat hij in de vergadering niet serieus genomen is en hij dit punt naar voren heeft gebracht.

Problemen

Nu wordt hem nog eens verweten dat hij geen initiatief neemt. Hij weet niet meer wat er van hem verwacht wordt. Als men in vergaderingen al niet naar hem luistert. Bovendien wat moet hij als eerste inzetten? Volgens de definitie signaleert hij wel problemen maar doet men er niets mee. Of ziet hij problemen die de anderen nog niet zien. Dit is hem een aantal keren overkomen en hij vindt het zonde van zijn energie om nog iets in te brengen. Zijn belang ‘kwaliteit’ leveren komt niet overeen met de manier van werken van de collega’s of de onderneming. Hij wacht wel af wat er besloten wordt.

Kansen zien

Kansen zien (zoals de definitie geeft) is niet voor iedereen weggelegd. Niet iedereen is in de wieg gelegd om ondernemer of leider te worden. Het is een kwaliteit die enkelen bezitten. Je kan je afvragen of iedere werknemer kansen moet zien om goed werk te leveren. Veel mensen met autisme zijn erg bekwaam in het zien wat nog ontbreekt of nog niet werkt. Dat is ook een kwaliteit. Een bedrijf heeft leiders en volgers nodig om goed te presteren.

Stress

Of bedoelde de leidinggevende dat Geert zelf zijn werkdagen en activiteiten meer moet organiseren en plannen tijdens een project. Geert heeft werkelijk geen idee. Dit hele gebeuren geeft veel stress en nog geen duidelijkheid. Een nieuw gesprek met de leidinggevende is nodig om hierover helderheid te krijgen. Hetgeen nog meer frustratie, irritatie en stress geeft.

Er zijn zoveel oorzaken die mee kunnen spelen in het niet nemen van initiatief. Bijvoorbeeld het niet zien van de totaal benodigde activiteiten, het niet tot zijn/haar functie vindt behoren, niemand heeft het ooit gezegd of gevraagd, niet eerlijk vinden, niet weten hoe of niet weten of het geoorloofd is. En zo nog veel meer zaken die mee kunnen spelen.

Tips voor collega’s en leidinggevenden met collega’s met autisme:

• vermijd containerbegrippen
• geef expliciet aan wat je van de ander verwacht
• geef vroegtijdig eerlijke en specifieke feedback
• vraag je af wat je werkelijk nodig hebt van de ander en benoem alleen dat
• ga in gesprek met de persoon met autisme. Vraag naar zijn/haar beweegredenen waarom hij/zij iets doet of juist niet doet. Je krijgt een beeld van de persoon en hoe hij/zij de omgeving ervaart.

Ga in gesprek

Praat niet over de collega’s met autisme maar met je collega’s met autisme. Je gaat autisme meer en meer begrijpen. Ga in gesprek. Dat is de manier waarop je steeds beter kan aansluiten bij wat iemand nodig heeft om goed te werken en te kunnen ontwikkelen. Zo werk je effectief naar de samenwerking die je wenst.

Lees ook Neem je collega mee in het proces

en Te laat, wat zonde, gemiste kans

Te laat, wat zonde, een gemiste kans!

Een tijdje geleden werd ik benaderd door iemand die ik voor dit Blog Maarten noem. Hij had een probleem met zijn leidinggevende. Hij wilde hulp van mij inschakelen om te zorgen dat hij zijn baan kon behouden. Maar het was te laat, wat zonde, een gemiste kans!

Nieuwe leidinggevende

Maarten werkte al 15 jaar bij dit bedrijf en had sinds 2 jaar een nieuwe leidinggevende. Met deze nieuwe leidinggevende kreeg hij aanvaringen en kwamen er zaken ter sprake in de beoordelingsgesprekken die eerder geen aandacht hadden gekregen. Ook was er een opmerking gemaakt in de trant: Je reageert wel autistisch op bepaalde zaken. Jammer dat het dan alleen bij deze opmerking blijft. Het was fijn geweest als deze opmerking gevolgd zou zijn door: Wat heb jij nodig?

Gebruiksaanwijzing

Maarten heeft geen diagnose autisme en vertelde me wel dat hij een gebruiksaanwijzing heeft. Hij is dan ook verbaasd dat het na 15 jaar een issue is. Hij is er eerder niet op aangesproken. Ja hij heeft moeite met veranderingen die in zijn optiek niet iets zinnigs bijdragen en dat laat hij dan ook weten.

Voorstel

In het laatste gesprek met zijn leidinggevende werd hem gezegd dat hij nog met een voorstel kon komen om het tij te keren maar dat hij er ook verstandig aan deed om juridische bijstand in te schakelen. Maarten wilde er alles aan doen om zijn baan te behouden. Hij heeft juridische bijstand gezocht en samen met die persoon een plan uitgestippeld waarvan mijn coaching een deel zou uitmaken. Het voorstel zou hij met zijn leidinggevende bespreken en hij wilde tegemoetkomen aan de wensen die er lagen ten aanzien van zijn samenwerking. Hij was zich bewust dat coaching hem hierbij zou kunnen helpen. Hij wilde voorkomen dat hij volgens zijn oude patronen verder zou gaan, want van die patronen was hij zich niet altijd bewust.

In het gesprek waar Maarten zijn voorstel uiteenzette, kreeg hij te horen dat de leidinggevende geen energie meer wilde steken in deze arbeidsovereenkomst. Een outplacement traject werd gestart. Het was dus al te laat, wat zonde, een gemiste kans! Het was dus niet meer de bedoeling dat er een plan kwam.

Ook dingen goed

Bij mij blijft de vraag hangen: waarom zo laat reageren op zaken die niet lekker lopen? Als iemand al zo lang bij een bedrijf werkt, dan zijn patronen zichtbaar geworden. Wat maakt dat mensen zo lang wachten totdat het te laat is. Wat zonde van zo’n arbeidsrelatie. Als iemand al 15 jaar ergens werkt, dan doet hij volgens mij toch ook dingen goed.

Autisme

Als er sprake is van autisme of een vermoeden is van autisme dan weet je als leidinggevende dat een andere aanpak, andere benadering of beoordelingsgesprekken aan de orde zijn. Wil je verandering in gedrag vertel dan niet alleen wat je niet wilt dat men doet maar vooral wat je wel wilt dat de persoon doet. Weet dat sommige processen voor mensen met autisme lastig kunnen zijn en niet vanzelfsprekend zijn. Dan kan coaching een oplossing zijn.

Wacht niet te lang

Mijn boodschap is: wacht niet te lang met signaleren. Wacht niet te lang met hulp bieden in vorm van extra gesprekken of het inschakelen van coaches. Het bouwen aan een duurzame arbeidsrelatie is op tijd actie nemen. Investeer op tijd zodat je ook tijdig weet wat je aan elkaar hebt. Voorkom dat het te laat is.

Als je weet dat autisme een rol speelt of als je een vermoeden hebt van autisme bij je medewerker, pas je daar dan op aan. Wanneer je je werknemer met (een vermoeden van) autisme wilt helpen door het inschakelen van een coach, kies dan uit de coaches die gespecialiseerd zijn in autisme. Zij weten wat er kan spelen, weten waar op te letten. Zorg voor de juiste hulp. Ook de medecollega’s kunnen veel hebben aan de tips van de coaches die gespecialiseerd zijn in autisme.

Duurzame arbeidsrelaties

Werken aan duurzame arbeidsrelaties vraagt van alle partijen energie, inzet en inspanning. Je mag als werknemer verwachten dat je eerlijke en oprechte feedback ontvangt en hulp ter bevordering van het bestendigen van je werkrelatie. Als werkgever mag je verwachten dat werknemers bouwen aan persoonlijke en professionele ontwikkeling ten behoeve van het werk. Beide partijen zijn verantwoordelijk voor het werken aan duurzame arbeidsrelaties.

Werken aan duurzame arbeidsrelaties bij (een vermoeden van) autisme is vroegtijdig signaleren en snel schakelen. Voorkom dat het te laat is.

Lees ook Neem je collega mee in het proces

Artikel over kantoortuinen

Een goede start!

De zomervakantie is weer voorbij. De scholen en universiteiten zijn weer begonnen. Voor sommigen kon de vakantie niet lang genoeg duren en voor anderen is het goed dat het dagelijkse ritme weer wordt opgepakt. En hoe maak je nu een goede start?

Stress

Maar wat wordt het nieuwe dagelijkse ritme, dat is de grote vraag voor mensen met autisme.

Tips voor een goede start voor studenten

Gefeliciteerd, je hebt je middelbare school diploma gehaald en nu ga je een nieuwe opleiding volgen. Leuk en spannend tegelijk.

Bij een vervolgopleiding gaat het heel anders dan op de middelbare school. Het grootste verschil is dat er meer zelfstandigheid van je wordt verwacht. Men verwacht ook meer discipline van jou om opdrachten te maken.

Hier kan je best wel wat steun bij gebruiken. Of het nu steun is van de opleiding of van thuis. Heb je tijdens je middelbare school ondersteuning gehad, blijf die dan tijdens je studie ook gebruiken. Voor een goede start volgen hier een aantal tips.

Accepteer ondersteuning vooral in het begin van het studiejaar

Accepteer ondersteuning bijvoorbeeld bij

• het gewend raken aan de elektronische leeromgeving (er bestaan verschillende systemen zoals Usis, SharePoint, Bright Space),
• gewend raken aan je rooster en waar je roosterwijzigingen kunt bekijken.
• het plannen en organiseren van leerwerk en praktische opdrachten.
• het lezen en beantwoorden van je studentenmails, zodat je geen informatie mist.

Maak zo snel mogelijk een afspraak met je mentor/ studieadviseur/ studiecoach om kennis te maken

Maak zo snel mogelijk een afspraak. Dit geldt met name voor de studenten die wel willen vertellen dat zij autisme hebben. Bespreek met je ouders, begeleider of coach welke punten belangrijk zijn om te vertellen. Neem gerust een ouder of begeleider mee naar het kennismakingsgesprek met je mentor. Vraag je mentor wel of het goed is.

• bespreek of de mentor de andere docenten over jouw autisme mag inlichten of niet (bepaal of dit nuttig voor je is).
• vertel je mentor waar hij/zij aan kan merken dat je autisme hebt.
• vertel je mentor ook waar jij last denkt te krijgen  bij je studie.
• vraag of je met jouw vragen bij de mentor terecht kunt of dat je daarvoor naar de decaan/studieadviseur moet gaan.
• vraag hoe je de mentor het beste kunt bereiken, via mail, sms of telefoon?
• misschien vind jij het wel prettig om de eerste weken afspraken te maken om te bespreken of je alles goed hebt begrepen. Vraag of het mogelijk is.

Bekijk ook nog eens “Schakel om van middelbare school naar vervolg opleiding” om te zien wat voor jou belangrijk is om in het begin van het studiejaar te regelen of uit te zoeken.

Bekijk ook trainingen voor studenten:

• Snel leren = Leuk leren
• Actief leren leren

Succes en een leerzaam studiejaar!

Help met een goede start, tips voor docenten

Help met een goede start

Studenten met autisme zijn stuk voor stuk individuen. Zij beschikken over veel talenten en kwaliteiten zoals veel andere studenten. Toch kunnen zij tijdens hun studie last hebben van zaken die voor anderen als vanzelfsprekend zijn. Natuurlijk zijn er mensen met autisme die succesvol studeren en werken zonder al te veel problemen net als studenten zonder autisme.

Uit onderzoek is gebleken dat mensen met autisme zowel op de werkvloer als tijdens hun school- en studietijd vooral succesvol kunnen worden als zij op bepaalde momenten ondersteund worden. Cruciaal is een vast aanspreekpunt! Iemand die op de hoogte is van de omstandigheden. Iemand waar een vertrouwensband mee is. Help met een goede start.

De begintijd van de nieuwe studie vraagt veel energie

Mijn algemene tip voor mentoren/studieadviseurs met studenten met autisme, neem zelf het initiatief om de student uit te nodigen. Besef dat het voor studenten met autisme een heel lastige stap is om zelf de afspraak te maken om te vertellen dat zij autisme hebben. Het praten over zichzelf is vaak een hele opgave en geeft stress. Er komt sowieso veel op hen af, net zoals het voor studenten zonder autisme een heel intensieve periode is. Je kunt je voorstellen dat het voor iemand met autisme veel energie kost.

Als je meteen aan het begin van het studiejaar actie onderneemt, heb je snel in de gaten waar studenten eventueel problemen ondervinden. Kom je er na een maand of later achter, is de achterstand meestal al zo groot dat de motivatie om door te gaan ontbreekt bij de student.

Tips voor een goede start van studenten met autisme

1. Nodig de student zo snel mogelijk uit voor een gesprek om kennis te maken en te vragen wat jij voor de student kunt betekenen. Wat de student denkt nodig te hebben om succesvol te kunnen studeren. Misschien heeft de student al een gesprek met de decaan hierover gevoerd. Zorg dan dat hierover geïnformeerd wordt en weet wat er is afgesproken.

• Geef aan dat voor het kennismakingsgesprek eventueel een ouder of begeleider mee kan komen. Je krijgt dan een goed beeld van wat er speelt en je kunt duidelijke afspraken maken. Het is bekend dat op HBO- en Universitair niveau men enkel met de studenten spreekt. Ik adviseer om voor mensen met autisme hiervan af te wijken. Sommige studenten kunnen moeilijk onder woorden brengen wat belangrijk is in hun ondersteuning. Of hebben zelf nog geen goed beeld wat hun autisme voor hen en hun omgeving betekent.

• Vertel hoe de student jou kan bereiken en geef vooral aan in hoeveel tijd een student antwoord van je kan ontvangen. Iedere school heeft zijn eigen mailetiquette. Geef die duidelijkheid, dat voorkomt veel onbegrip.

• Vertel met welke vragen en zaken  de student bij jou  terecht kan en hoe hij/zij jou kan bereiken. Wees duidelijk hoe jij wilt dat de student met jou communiceert en wat hij/zij van jou kan verwachten.

• Plan de eerste weken (een kwartier kan soms voldoende zijn) gesprekken om te checken of de student alle benodigde informatie kan vinden, ingelogd is op de juiste sites, ingeschreven is voor de juiste vakken.

• Kun jij niet de vaste vertrouwenspersoon worden omdat de opleiding/instelling het anders geregeld heeft, geef dan aan waar de student met zijn vragen naar toe kan gaan.

• Begeleid de student naar de bewuste persoon, of maak online de connectie tussen de bewuste persoon met de student. Geef ook aan waarom je hem/haar voorstelt. Dit is heel behulpzaam voor de student omdat hij/zij zelf niet weer een nieuwe drempel over moeten.

Beloof alleen zaken die je echt waar kunt maken!

Een mooi studiejaar gewenst!

Bekijk ook:

mijn blog Interesse, de sleutel van contact maken

Schakel om naar doelgerichte gesprekken.

Go Slow!

Volgende week begint weer het nieuwe studiejaar. Voor de eerstejaarsstudenten begint een nieuwe fase in hun leven. Voor studenten met autisme is dit een nieuw schakelmoment. Schakelmoment zijn momenten waarin veel verandert en waarin men weer moet wennen aan, in dit geval, de nieuwe locatie, nieuwe docenten, nieuwe medestudenten, nieuwe regels. Dit soort momenten kosten de mensen met autisme vaak enorm veel energie.

Wat betekent vakantie voor jou?

Wat betekent vakantie voor jou? Lekker niets doen? Nieuwe dingen leren? Vreemde oorden bezoeken? Zon, zee en strand? Uit eten gaan? Of gewoon geen wekker zetten? Zoveel mensen, zoveel andere invullingen.

In vorige blogs heb ik al geschreven over de ervaringen van Geert*. Wat betekent vakantie voor Geert? Hij ervaart het allereerst als ontregelend op het werk. Bovendien duurt de vakantieperiode best wel lang. Het begint half juli en eindigt ergens in september. De meeste collega’s zijn in juli en augustus op vakantie en er zijn weinig mensen aanwezig. Het is ontregelend omdat je niet op een gewone manier je werk en je overleggen kan doen. De continuïteit is weg. Veel mensen kijken uit naar de vakantie. Is dat ook bij jou zo? Wat betekent vakantie voor jou?

Ritme

Voor Geert verstoort de vakantieperiode vooral zijn werk- en privé ritme. Op het werk vervallen bepaalde overleggen. De voortgang en de aanwezigen zijn anders. Het gewone ritme is weg.

Geert heeft een paar jaar geleden besloten om tijdens de vakantieperiode van zijn collega’s ook vakantie te nemen. Hij heeft er dan geen last van dat bepaalde zaken niet doorgaan of dat hij zijn vragen niet kan stellen. Hij vindt het lastig om in de vakantie zijn ritme van opstaan los te laten want hij is bang dat zijn dagen dan zomaar voorbij zijn.

Sinds hij vakantie neemt, boekt hij groepsreizen bij Flow Reizen. Zo is hij al op verschillende plekken op de wereld geweest. Het zijn actieve en culturele groepsreizen met een goede structuur en mensen zoals hij die niet altijd op een praatje zitten te wachten.

Corona

Door het Corona virus zijn de zomerreizen allemaal geannuleerd. Voor Geert natuurlijk ook een teleurstelling maar de vraag voor hem kwam: “moet ik dan wel vakantie nemen?”

Wat betekent vakantie voor Geert: het ontlopen van de onrustige en onduidelijke periode met vakantie nemende collega’s.

Gesprekken

Verder hielpen zijn vakantiereizen hem bij het voeren van ‘gesprekken over de vakantie ervaringen’. Dit soort gesprekken zijn niet echt zijn ‘ding’. Hij vindt het moeilijk om zijn aandacht erbij te houden als een collega uitvoerig over zijn/haar vakantie vertelt. Bovendien kan hij zich moeilijk voorstellen dat een collega het interessant vindt wat hij heeft gezien en gedaan tijdens zijn vakantie.

Vakantie

Het woord vakantie alleen al geeft Geert de nodige hoofdbrekens en stress. Bedenken wat hij nu gaat doen met de vrije tijd en wat aan ritme vasthouden en wat loslaten? Wat betekent vakantie voor jou? Betekent het ook uitrusten en doe je dat ook tijdens je vakantie of geeft het jou ook stress? Stress omdat je moet pakken (keuzes maken, op tijd een vliegtuig of boot halen, B&B/campings en/of hotels boeken, huis schoon achterlaten, alles van de nieuwe omgeving zien, etc.) Of is het een periode voor jou van lekker luieren, ritme van de normale werkweek loslaten, boeken lezen, wandelen, fietsen, lichamelijke activiteiten doen waar je normaal gesproken geen tijd voor hebt.

Bij tanken

Dat een vakantie ook kan dienen om bij te tanken is een onwennig concept voor Geert. Het liefst gaat hij door om in een ritme te blijven. Hij is erg bang voor het wegvallen van zijn dagelijkse routines. Misschien nog meer de vrees hoe die routines weer op te pakken. Uit het verleden weet hij dat hij erg veel moeite had om aan de slag te gaan als er meer dan 2 vrije dagen waren.

Zoals veel mensen zeggen dat zij tijdens hun vakantie kunnen ont-stressen, geeft vakantie voor een aantal mensen met autisme juist stress. Keuzestress, vrije tijd invullen, wegvallen van ritmes, nieuwe dingen/plekken ontdekken(als mensen op reis gaan), opstarten na de vrije dagen, organiseren van vertrekken en reizen.

Time out

Ook voor Geert is het goed om even een time out te nemen om zich te ontspannen. We hebben geïnventariseerd waar hij zich het meest zorgen om maakt tijdens en na zijn vakantieperiode. Samen hebben we hier invulling aan gegeven en zo heeft hij zicht op een voor hem een duidelijke vakantieperiode en wat hij wil doen en ondernemen.

Ook hebben we gesprekken gevoerd over na de vakantie. De ‘onzinnige gesprekken’, zoals hij die noemt, want wat heb je nu te vertellen als je niet weggaat? Daar zat hij ook over in.

Tips voor collega’s met en zonder autisme

Help elkaar met de vakantieperiodes.

• Realiseer je dat niet iedereen is zoals jij. Iedereen heeft andere behoeftes ook wat betreft vakanties. Wat betekent vakantie voor jou en wat voor de ander?
• Bedenk dat voor sommige mensen vakantie nemen ingewikkeld(er) is.
• Weet dat de vakantie voor mensen het moment is waar een jaar lang naar uitgekeken wordt. Voor hen is het belangrijk.
• Houd er rekening mee dat mensen het lastig(er) kunnen vinden met het opstarten na een vakantieperiode dan jijzelf.
• Stem je af op je collega’s, niet iedereen vindt het prettig om over zijn/haar vakantie te praten (werk = werk & privé = privé) of zijn geïnteresseerd in gedetailleerde vakantie belevenissen. Voor anderen is het heel belangrijk om het een en ander te vertellen. Zorg voor balans in luisteren en vertellen.
• Besef je dat iedereen anders is en dat iedereen andere behoeftes heeft, houd daar rekening mee (ongeacht of iemand autisme heeft of niet).

* Geert is niet een bestaand persoon  (de ervaringen van mensen die ik coach heb ik samengebracht in de niet bestaande persoon Geert).

Lees ook Time out, het belangrijkste item op je planning.

Stress wat doet het met ons brein?

Neem je collega mee in het proces

Handelen naar wat iemand nodig heeft

Veel bedrijven hebben mensen in dienst die autistische trekken hebben of de diagnose autisme hebben gekregen. Toch is het niet voor iedereen vanzelfsprekend om bij in dienst treden te vertellen dat hij/zij autisme heeft. Veel mensen willen niet dat hun collega’s het weten uit angst dat mensen hen dan anders gaan benaderen. Zij verzwijgen het vooral uit angst om voor ‘dom of achterlijk’ te worden aangezien. Je hoeft niet te weten of een medewerker autisme heeft (vaak wel handig) om te kijken en te handelen naar wat iemand nodig heeft om goed te blijven functioneren. Zijn er veranderingen in het bedrijf neem de collega mee in het proces.

Als het met een medewerker niet lekker loopt en je hebt een vermoeden van autisme, kan je hierop invloed hebben en contact opbouwen met de medewerker door bijvoorbeeld je communicatie en gedrag aan te passen.

Waar merk je aan

De mensen die ik coach zijn verre van dom of achterlijk. Juist het omgekeerde is waar. Het zijn voornamelijk zeer slimme mensen. Waar merk je aan zij autisme hebben? Je merkt het soms aan de vragen die zij stellen, die gaan over een dieper niveau. Soms loopt de communicatie niet soepel vooral als er stress situaties zijn als opleveringen van producten en het halen van harde deadlines.

De mensen zelf ervaren hun autisme soms als zeer stress gevend in sociale situaties, of in het organiseren van hun werk en deadlines. Prioriteiten stellen kan hier een onderdeel van zijn. Bij velen gaat het jaren goed en kunnen hun werk goed verrichten. Natuurlijk zal er wel eens iets stroef verlopen maar dat lost zich meestal wel op of is hanteerbaar.

Veranderingen

Op momenten dat er door de organisatie veranderingen worden aangekondigd of ingezet dan kan dat voor een werknemer met autisme enorm verstorend werken en veel stress veroorzaken. Veranderingen kunnen zijn: nieuwe medewerker in het team, nieuwe protocollen, nieuwe systemen, nieuwe processen. Ik heb het in dit blog niet over grote veranderingen als een fusie of overname van het bedrijf waar banen op het spel staan.

Greet* werkt al jaren op een secretariaat van een groot bedrijf. Zij heeft onlangs een nieuwe leidinggevende gekregen. Deze leidinggevende heeft verteld dat het secretariaat anders georganiseerd gaat worden en de taken herverdeeld. De continuïteit van de werkzaamheden wordt hierdoor meer gegarandeerd voor de managers. Greet is boos en wil haar werkzaamheden niet kwijt en heeft aangegeven dat zij geen andere taken wil. Ze heeft zich ziek gemeld.

Reacties

De reacties van deze medewerkers zijn zeer uitlopend. Zo zie je mensen zich terugtrekken en helemaal niet reageren. De leidinggevende en collega’s weten dan niet of de boodschap is overgekomen en er naar de nieuwe maatstaven gewerkt gaat worden.

Of mensen reageren zeer negatief en op een heftige manier. Dit geeft nogal eens wrijving met collega’s en leidinggevenden. Dit kan zelfs hoog oplopen en leiden tot negatieve beoordelingen of een conflict.

Weerstand is betrokkenheid

Als we dit gedrag van de betreffende medewerker kunnen zien als ‘weerstand is betrokkenheid’ zal dat leiden tot constructieve gesprekken, inzichten en goede werkafspraken. Weerstand heeft altijd een oorzaak en wat kan het je brengen?

Maak gebruik van de kwaliteiten die de medewerker heeft. Als deze bijvoorbeeld goed kan zien wat mist/ niet klopt/ goed op detailniveau kan denken. Gebruik deze kwaliteiten bij bijvoorbeeld de opzet- of testfase. De werknemer met autisme is gefocust op goede resultaten voor het bedrijf en zal er alles aan doen om dat te behouden en zich ervoor inzetten.

Liever geen verandering

Het is gewoon dat mensen in het algemeen liever geen veranderingen willen. Voor mensen met autisme geldt hetzelfde. De impact van veranderen bij mensen met autisme is groot en werkt op allerlei gebieden door, ook in de privé situatie.

De weerstand tegen veranderen is vooral de onduidelijkheid van wat er komt en het uiteindelijke resultaat. Het ontbreken van het ‘waarom’ kan ook weerstand oproepen. Daarbij opgeteld de vragen: “en wat betekent het voor mij? Kan ik het wel? Hoeveel tijd en energie gaat dit mij kosten? Word ik overbodig? Wat betekent het voor mijn functioneren?” Je kan je wel voorstellen dat dit stress geeft, of niet?Als de medewerker bij het oude systeem veel heeft bijgedragen, kan hij/zij het ook heel persoonlijk opvatten en zich niet gewaardeerd voelen als het oude systeem afgeschaft wordt. Of hij/zij voelt zich gepasseerd omdat men hem/haar niet betrokken heeft met de aanschaf van het nieuwe systeem.

Er verdwijnt een stuk duidelijkheid, rust en veiligheid. Allemaal basisbehoefte van een mens.

Draagvlak

Veranderingen zijn onvermijdelijk binnen bedrijven om voort te bestaan of uit te breiden. Dit is een continu proces. Het is dan ook goed om je te realiseren wat nodig is voor het bedrijf een behoorlijke impact kan hebben op werknemers met autisme. Betrek hen in het proces om zoveel mogelijk weerstand, stress en ziekteverzuim te voorkomen. Veranderprocessen slagen als je er samen mee aan de slag gaat. Draagvlak creëren is essentieel.

Creëer betrokkenheid

Voorkom grote weerstand en bouw aan betrokkenheid. Neem je collega mee in het proces door extra of andere aandacht te geven aan deze medewerkers zodat zij mee bewegen naar de nieuwe situatie. Er is geen standaard aanpak om stress te voorkomen bij werknemers met autisme. Ieder mens is anders en iedereen zal iets anders nodig hebben. Ken je werknemers en kijk waar je kan aansluiten om duidelijkheid te geven met als gevolg minder stress en weerstand.

Houd ook rekening met het inwerken en het automatiseren van de nieuwe processen. Het zal misschien bij sommige werknemers meer tijd kosten dat het weer in hun systeem verankerd zit en uitmaakt van gewone werkzaamheden.

TIPS

Ieder mens is verschillend daarom hier een aantal tips waar je uit kunt kiezen om in te zetten:

1. Neem je collega mee in het proces. Betrek hem/haar bij de opzet- of testfase. Maak gebruik van de kwaliteiten van deze collega’s.
2. Ga vroegtijdig in gesprek met bewuste collega’s om ze voor te bereiden dat er een verandering op komst is.
3. Voer deze gesprekken meerdere keren en geef steeds weer kleine stukjes nieuwe informatie zodat het beeld steeds completer wordt. Meerdere gesprekken geven tijd om aan het idee te wennen.
4. Toon betrokkenheid voor de ‘weerstand’/’angsten’ van de collega’s.
5. Neem de vragen, die de collega’s stellen, serieus. Geef in een vervolggesprek antwoord op de gestelde vragen.
6. Plaats de collega met autisme in de laatste groep die met bv het nieuwe systeem gaat werken. Het begin geeft vaak onrust omdat nog niet alles duidelijk is en de ‘kinderziektes’ aan het licht komen. Er komen de eerste weken vaak nog aanvullingen en wijzigingen. Dit geeft enorm veel irritatie en stress. Je helpt je collega om hem/hier niet mee te belasten.

Energiemanagement

Houd rekening met het feit dat collega’s met autisme goed werk leveren maar dat het hen waarschijnlijk meer energie kost en vaak stress geeft dan collega’s zonder autisme. Door hier rekening mee te houden en je collega mee te nemen in het proces, doe je aan energiemanagement. Dit heeft als gevolg geen goede samenwerking, minder irritaties bij beiden en goed functionerende collega’s. En dat is toch waar iedereen op uit is.

Meer over stress:

 Blog Stress wat doet met ons brein

Stress en leefstijl

*Greet is niet haar echte naam.

Iedereen is moe

Iedereen is moe.

Iedereen is moe, merk ik ook dit jaar weer op, studenten en docenten.. Normaal gesproken is deze periode van het jaar sowieso rommelig. Veel studenten met autisme hebben last van al die vrije dagen. Pasen, Koningsdag, Hemelvaart en Pinksteren gooien de dagelijkse structuur behoorlijk omver. Het kost hun erg veel energie om steeds weer op te starten.

Nu was de structuur al goed verstoord door de intelligente lockdown. Dit betekende al het onderwijs online. Bij sommige onderwijsinstellingen verliep de omschakeling soepel. Bij andere erg rommelig.

Vooral de aanloop naar de tentamens verliep chaotisch met elke keer andere instructies over de tentamens. Die onduidelijkheid heeft veel stress gegeven vooral bij mijn studenten met autisme.

Voor veel studenten met autisme was het wegvallen van het reizen een enorm pluspunt. Het reizen met openbaar vervoer vraagt veel energie. (zie reizen en de impact op studeren).Het bekijken van colleges in eigen tempo (als ze van te voren waren opgenomen) was erg fijn.

Studie is studie, thuis is thuis

Tegelijkertijd bleek het voor veel studenten een enorme uitdaging te zijn om zelf structuur aan te brengen in hun dagen. Een goed dag- en nachtritme en een goed studieritme aan te houden bleek niet voor iedereen vanzelfsprekend. Na een aantal weken hadden velen een structuur gevonden en de discipline om thuis te studeren. Terwijl de meesten voorheen elders studeerden en zeker niet thuis. Het vergde energie en doorzettingsvermogen.

Gewacht op duidelijkheid

De afgelopen weken hebben zij veel gewacht op duidelijkheid, gewacht op goede instructies voor groepswerk, gewacht op duidelijke communicatie, meerdere en verschillende instructies ontvangen hoe een tentamen zou verlopen. Soms 2,5 weken gewacht op antwoord op hun vragen aan mentoren, decanen of studieadviseurs (deze voorbeelden komen uit de ervaringen van mijn studenten). Hierdoor veel frustratie en stress.

Geen fysieke colleges meer

Het studieritme aanhouden werd steeds lastiger met al die extra vrije dagen. Toen op een zeker moment het ook duidelijk werd dat er dit studiejaar geen fysieke colleges meer komen, zakte de moed bij veel studenten in de schoenen.

Nu is ook bekend dat veel studies in het nieuwe collegejaar online verder gaan. Een aantal studenten waren na deze bekendmaking niet meer gemotiveerd en hadden moeite om door te gaan. Aan het begin van de lockdown heeft een aantal studenten even gedacht:” ik stop er dit jaar mee. Ik heb genoeg van al dat ‘gedoe’ en ga volgend jaar gewoon weer van start”. Maar ja, volgend jaar gaat door op de zelfde manier door dus de teleurstelling is groot.

Krachtsinspanning

Zij hebben hun uiterste best gedaan om zich aan te passen aan de nieuwe situatie. Sommigen hadden een aantal weken nodig om weer in het ritme te komen. Ze zijn nu moe van het ‘veranderen’ en het vooruitzicht zo verder te moeten gaan volgend jaar met hun studie helpt niet enthousiast de studie activiteiten voort te zetten. Het vergt krachtsinspanning.

Docenten zijn ook moe

We begrijpen dat de hogescholen en universiteiten er van alles aan doen om het onderwijs op de een op andere manier voort te zetten. Het vraagt van de docenten een enorme inspanning. Dat niet alles meteen goed verloopt, daar heeft iedereen begrip voor.

De docenten zijn ook moe, heel begrijpelijk. En de klus is nog niet geklaard. Ze moeten nu ook een verandering aanbrengen in het onderwijsmateriaal van het eerste semester van studiejaar 2020-2021. De studenten moeten wat langer wachten op antwoord op hun vragen en op duidelijkheid over de tentamens. Soms vraagt de docent wat meer geduld en begrip van de student omdat het een bijzondere tijd is. Ook hier willen ze aan meewerken.

Begrip voor stress

Nu wil ik begrip vragen voor de studenten met autisme. Voor de meesten geeft onduidelijkheid veel stress. Stress werkt door op alle terreinen. Dus deze studiestress heeft ook invloed op privézaken. Sommige studenten hebben bij aanvang van de studie aangegeven dat zij autisme hebben. Zij hebben in het gesprek met decanen, studieadviseurs en mentoren aangegeven dat regelmatig gesprekken met hen zeer behulpzaam is om stress te voorkomen. Met deze gesprekken weten ze dat ze een vangnet hebben. Dat zij er niet alleen voor staan.

Laten we het anders doen

Ik vraag de decanen en studieadviseurs of zij extra aandacht aan deze groep studenten willen geven in deze tijd. Normaal gesproken wordt verwacht dat de student ZELF initiatief neemt om contact op te nemen met de decanen, studieadviseurs en mentoren. Nu alles ‘anders’ is, we spreken ten slotte ook over het ‘nieuwe normaal’, laten we dan nu ook de regels ‘ANDERS’ oppakken. Het zou fijn zijn als de decanen, studieadviseurs en mentoren ZELF contact opnemen met deze groep studenten. Voor veel van deze studenten is het lastig om ‘hulp te vragen’ ( zie help hulp vragen) of te spreken over dingen die je niet goed afgaan. Wat fijn is het dan als iemand je tegemoet komt.

Impact

Ook de stage- en afstudeerbegeleiders roep ik op om deze groep studenten extra te steunen en te benaderen. Realiseer je dat voor sommigen de lockdown een grote impact heeft. Denk eens aan stages en afstuderen. Niet alle stages konden doorgaan, veel zijn afgebroken. Of afstudeeropdrachten die niet gestart konden worden en waardoor een behoorlijke studievertraging is opgelopen met alle gevolgen van dien. Het blijkt dat de bedrijven nu nog niet kunnen nadenken over stagiaires voor aankomende september. Ik hoef niet uit te leggen hoeveel stress dit geeft, dit begrijpt iedereen, of niet?

Bedanken

De decanen, studieadviseurs en mentoren die ZELF de contacten met deze groep studenten onderhouden wil ik bedanken. Het gevoel er niet alleen voor te staan, houdt deze studenten op de been. Als je bij aanvang van je studie te horen hebt gekregen dat deze mensen je contactpersonen zijn, is het geweldig om te ervaren dat ze er echt voor je zijn en dat je gesteund wordt. Ik zie de impact op mijn studenten waar dat gebeurt.

Echt, aandacht werkt!