Faal je in je planning of is plannen falen?
Zijn lijstjes suf?
We hebben het allemaal wel eens meegemaakt dat we te laat begonnen zijn aan een klus en dat we het niet op tijd of net op tijd af kregen. Terugkijkend weten we wanneer we hadden moeten beginnen of waar het niet goed is gelopen in de tijd of waar we niet aan hebben gedacht.
Pennington & Ozonoff, (1996) beschrijven in de theorie van “executief functioneren” dat wanneer deze functies onvoldoende werken, mensen met autisme hierdoor onder anderen problemen kunnen ondervinden in het plannen en organiseren van hun werk en hun leven.
Ook hier geldt weer dat het niet voor iedereen opgaat. Ik ken ook mensen met autisme die wel planningen kunnen maken en vooral zich daar ook aan kunnen houden.
Het is goed dat leerlingen en studenten met autisme hulp inroepen bij het maken van deze planningen. Het biedt structuur en geeft overzicht van de activiteiten en opdrachten. Heel nuttig als het overzicht bewaren lastig is. Overzicht neemt stress weg en geeft rust.
Hoe komt het dan toch dat deze jongeren zich niet aan de planning houden, er zelfs niet eens meer naar kijken? Het komt geregeld voor dat zij de opdrachten niet op tijd af hebben terwijl alles in de planning beschreven staat.
Heb jij dat ook?
Heb je dat ook als je een boodschappenlijstje hebt gemaakt en je het thuis laat liggen dat je je (bijna) alle items nog wel herinnert als je in de winkel bent! Gewoon omdat je het een keer hebt opgeschreven zit het in je hoofd, want je hebt er goed over nagedacht.
Daar ging mijn laatste gesprek over. Een student maakt mooie planningen met behulp van mij en toch komt hij niet uit in zijn tijd. Op mijn vraag hoe vaak hij zijn planning bekijkt, kreeg ik de volgende antwoorden:
Hij vertelde dat hij niet meer naar de planning kijkt, het werkt net als met het boodschappenlijstje. Het zit gewoon goed in zijn hoofd omdat we er uitvoerig over hebben gesproken en hij er bij het maken van de planning goed en lang over na heeft gedacht.
Toch gebeurt het dat hij zo gefocust aan het werk is met een opdracht, dat hij de andere opdrachten vergeet of er te laat aan denkt. Het is al zo druk in zijn hoofd en al die drukte probeert hij uit zijn hoofd te krijgen door nog meer met 1 ding bezig te zijn. Dus vergeet hij ook de zaken die in zijn planning staan, en wel door zijn hoofd springen.
Faal je in je planning of is plannen falen?
Tegelijkertijd bekijkt hij de planning heel bewust NIET want hij vindt het “een soort falen” als hij zijn planning erbij moet pakken. Daar zit voor hem de kern van het probleem.
Wie heeft hem toch verteld dat je alles zelf moet kunnen alsof mensen zonder autisme alles zelf kunnen. Laat staan alles kunnen onthouden. Hoeveel jongeren ken jij die goed kunnen plannen en vooral die zich aan de planning houden? En waarom, ook bij mensen zonder autisme, komt het regelmatig voor dat het anders loopt dan de planning aangeeft.
Na zijn opmerking van falen heb ik mijn to-do-lijsten uit mijn tas gevist. Hij keek zijn ogen uit. Ook ik werk met to-do-lijsten en ik heb hem verteld hoe ik ermee werk. Het leuke is dat als je uit je eigen ervaring put, je ook kunt vertellen wat wel werkt voor jou en wat niet.
Zou jij naar jouw planning kijken als je denkt dat jij faalt?
Bespreek eens in je lessen of mentorgesprekken hoe jij jouw werk organiseert. Hoe houd jij alle ballen in de lucht? Maak “plannen” en “je er aan houden” bespreekbaar. Maak er een uitwisseling van ideeën van. Het is voor iedereen nuttig en zeer behulpzaam voor leerlingen en studenten met autisme.
Het gesprek krijgt dan een wending van gelijkwaardigheid, vraag eens naar de ervaringen van je leerling of student. Zo heb ik onlangs een prachtig Excel-sheet gekregen van een student wat mij weer helpt mijn eigen projecten te managen.
Bovendien haal je het onderwerp weg uit de sfeer van falen. Het is gewoon een onderdeel van het leven, met en zonder autisme!
Ik ben benieuwd naar jouw tips en ervaringen, vermeld ze in onderstaand veld.
