Help “Hulp vragen” als het niet vanzelf gaat!

Vorige week ben ik drie keer geconfronteerd met het lastige “hulp vragen”.

Een student stelt zijn vragen steeds uit omdat hij wacht op het “geschikte moment” want hij wil geen storend gedrag vertonen. Dat geschikte moment lijkt er nooit te zijn of hij is vergeten dat hij nog wat te vragen had.

De ander wachtte af totdat zijn begeleider van de studie op zijn stage adres op bezoek komt. In de hoop dat het item dan vanzelf ter sprake zal komen. Dat duurde nog wel twee weken en hij kon twee weken niet vooruit.

De derde persoon struikelde over het woord “specifiek”.  Als je het niet weet, hoe kan je dan een specifieke vraag stellen?

Te lang wachten met hulp vragen vergroot het probleem

In mijn praktijk kom ik het vaak tegen dat mensen met autisme geen hulp vragen en als ze het wel doen dan is de paniek vaak groot. Ze hebben te lang gewacht om hulp te vragen. De deadlines zijn dichtbij en zij weten bijvoorbeeld niet hoe ze de klus moeten aanpakken en of het in de tijd nog te realiseren valt.
Ze willen graag zelf de oplossing vinden wat natuurlijk prijzenswaardig is. En als zij er niet uitkomen wat dan? Hoe lang moet je het zelf proberen en wanneer is het geoorloofd om hulp te vragen? Als je denkt dat jij de enige bent die het niet begrijpt, dan is het wel heel moeilijk om de stap te nemen om hulp te vragen. En zo spelen deze belemmerende gedachten een grote rol. Hoe langer ze wachten hoe groter de angst om de hulp te vragen.

Soms speelt taal ook een rol waarom iemand geen vraag durft te stellen. Als je een specifieke vraag moet hebben om te mogen deelnemen aan bepaalde extra “Vragenuurtjes” (zoals sommige docenten het stellen) wordt het voor een aantal studenten, zowel met als zonder autisme, heel lastig om een vraag te formuleren. Als je iets niet begrijpt, kan je soms nog aangeven welke stap in een proces je niet begrijpt. Of tot waar je de stof wel begrijpt. Maar het specifiek formuleren van je vraag waar je kennis tekort schiet is dan wel lastig. Ik ken nu een aantal situaties waarin studenten met autisme hierin vastliepen omdat zij het niet specifiek konden formuleren, dus het maar helemaal niet deden.

Welke gedachten spelen een rol?

Hulp vragen is een van de moeilijkste dingen in het leven. Niet voor iedereen maar voor heel veel mensen wel. Mensen met autisme lijken hier nog wel meer moeite mee te hebben dan mensen zonder autisme. Gedachten die hierbij een rol spelen zijn:

• Hulp vragen wanneer doe je dat?
• Hulp vragen, aan wie doe je dat?
• En als je hulp vraagt, ben je dan een loser?
• Is het wel een zinnige vraag of is het een domme vraag?
• Wat zullen de anderen van je denken?
• Ik ben niet goed genoeg.

Hoe zit het bij jou? Vraag jij makkelijk hulp? Welke gedachten spelen bij jou een rol? Welke angst is hierbij aanwezig?

Samenwerken is niet altijd de oplossing

Er zijn opleidingen die de eerstejaars studenten indelen in werkgroepen, soms voor een periode lang (een aantal weken) en soms voor het hele studiejaar. Het idee er achter is dat de studenten in de werkgroepen elkaar kunnen helpen met het oplossen van vraagstukken, elkaar informeren over wijzigingen en hierdoor een stuk sociale binding creëren.
Voor iemand met autisme kan dit een veilige omgeving WORDEN om vragen te stellen. Toch is dit niet HET recept voor succes. Ik ken studenten die hun medestudent echt geen vraag stellen want

“als ik het niet weet waarom zou een ander dan het antwoord hebben” of
“als ik laat weten dat ik het niet snap dan ben ik een loser, want iedereen snapt het Ik wil niet afgaan”.

Binnen zo’n werkgroep speelt ook nog het sociale aspect een rol waar deze studenten met autisme moeite mee kunnen hebben. Nog meer druk: “Waarom moet ik met die mensen omgaan, ik kom alleen voor de lessen hier op school” Zij voelen de druk om te socialiseren als heel zwaar: “waar moet je aan voldoen?” “Wat wordt er van mij verwacht?” Dubbel zwaar dus.

Geen hulpvragen, dan hulp bieden

De mensen in de omgeving van de studenten met autisme zien op een gegeven moment dat zij niet verder komen of niet in actie komen. Toch vragen zij geen hulp. Dan is het goed hulp te bieden en je de volgende vragen te stellen:

• Weet diegene niet waar of waarmee te beginnen?
• Weet degene niet wat hij moet doen? (is de opdracht helder)
• Snapt diegene het niet?” (gebrek aan kennis van de materie)
• Ziet hij of zij het nut er niet van in en komt daarom niet in beweging?
• Of komt het omdat hij/zij het hele eindresultaat niet voor zich kan halen en niet weet waar hij of zij naartoe werkt?

Als iemand met autisme niet naar jou toekomt, kan je wel naar hem of haar toegaan. Het is enorm behulpzaam als jij de vragen stelt.

Tips voor ouders

• Houd de vinger aan de pols hoe het studeren verloopt. Blijf doorvragen. Vooral in het eerste studiejaar.
• Help je zoon of dochter de vragen te formuleren per mail. Lees even mee.

Tips voor Docenten (slb-er’s) en begeleiders

• Als je student niet in beweging komt maar ook geen vraag stelt, stap eens op hem/haar af en stel zelf de vragen.
  Wat is het waarom hij of zij nog niet in beweging komt?
  1. is het niet kunnen
  2. is het niet kennen
  3. is het niet weten hoe of
  4. is het niet willen (omdat het … bv.zo nutteloos lijkt)
• Studenten die makkelijk vragen stellen over de inhoud van de stof, wil het niet zeggen dat zij makkelijk hulp voor zich zelf vragen!

Tip voor studenten

• Betrek je ouders en/of begeleider in dit traject. Overleg op welke moment je stopt zelf de oplossing te zoeken en hulp gaat vragen.
• Vind je het makkelijker om de vragen per mail te stellen. Het grote voordeel is dat je het antwoord nog eens na kunt lezen. De docent heeft zo ook de tijd om een volledig antwoord te formuleren.
• Vragen stellen is niet dom, het is onverstandig geen vragen te stellen. Je maakt het jezelf nog moeilijker door niets te vragen of te vertellen.

Het belangrijkste is niet ophouden met vragen stellen.
Albert Einstein 1879-1955