Niet oordelen maar luisteren!
Luister en neem de tijd!
Laatst zag ik de kreet “Langzaam luisteren”. O, deed iedereen dat maar. Langzaam luisteren. Echt luisteren naar elkaar. Luisteren naar wat niet gezegd wordt. Luisteren zonder waardenoordelen, zonder invulling en zonder aannames.
Je kent die gesprekken wel, dat iemand je woorden in je mond legt waarvan je denkt “Nee dat dekt de lading niet”. Of dat men kort door de bocht conclusies trekt en nog zegt “Dat is echt iets voor jou” of “Ja ik begrijp wat je bedoelt”. Jij hebt helemaal niet het idee dat de ander je begrijpt of kent.
Zo denken mensen vaak voor mensen met autisme. Ze vullen de zinnen aan en hebben aannames. Het woord autisme geeft sommigen al een beeld van een bepaald gedrag. Zij vergeten na te vragen of het klopt bij de betreffende personen. De conclusies worden snel getrokken.
Tja veranderingen …
Zo herinner ik me een casus waarbij de docent vertelde dat een student met autisme zeer boos was. De docenten hadden een aantal veranderingen aangebracht tijdens het project. De opdracht was iets gewijzigd en er was iemand toegevoegd aan het reeds bestaande projectteam. De bewuste student leek behoorlijk boos. De docent in kwestie vertelde mij het voorval. Hij trok de conclusie “Tja autisme dus men kan niet tegen veranderingen”.
Verandering of oneerlijk?
In de gesprekken die ik met de betreffende student voerde, kwam vooral naar boven dat hij boos was om de oneerlijkheid. De docenten hadden uitgelegd waarom zij deze wijzigingen hadden aangebracht. Hij vond het niet leuk maar begreep het wel. Hij had alleen geen begrip voor de manier waarop het geregeld was. Hij zag een grote oneerlijkheid. De nieuwe persoon zou meeliften op de reeds gemaakte vorderingen van het project. De input van de nieuwe persoon zou niet evenredig zijn met die van de anderen. Daar zat de boosheid. Niet in de verandering op zich maar in de invulling van de verandering.
Rechtvaardigheidsgevoel is vaak sterk aanwezig bij mensen met autisme. Als er oneerlijkheid gezien wordt, kan dat verlammend werken of zich uiten in boos gedrag.
Blijf luisteren naar wat niet gezegd wordt.
Wees oprecht geïnteresseerd in de ander. Wat maakt dat iemand zo boos is. Mensen zijn meer dan hun gedrag. Waar is het gedrag een uiting van? Waar is dit gedrag een oplossing voor?
Autisme wordt wel gezien als een informatieverwerkingsstoornis en een ontwikkelingsstoornis (M. Delfos). Dit wil zeggen dat als je de diagnose autisme hoort, je geen idee hebt op welk vlak en in welke mate men moeite heeft.
Laat aannames achterwege en ga op zoek naar de reden van gedrag.
Zoals een student mij zei :”Het is dus de MAGIE van het uitstellen van een oordeel.”
Ja dat is het zeker!
