Go Slow!

Volgende week begint weer het nieuwe studiejaar. Voor de eerstejaarsstudenten begint een nieuwe fase in hun leven. Voor studenten met autisme is dit een nieuw schakelmoment. Schakelmoment zijn momenten waarin veel verandert en waarin men weer moet wennen aan, in dit geval, de nieuwe locatie, nieuwe docenten, nieuwe medestudenten, nieuwe regels. Dit soort momenten kosten de mensen met autisme vaak enorm veel energie.

Iedereen is moe

Iedereen is moe.

Iedereen is moe, merk ik ook dit jaar weer op, studenten en docenten.. Normaal gesproken is deze periode van het jaar sowieso rommelig. Veel studenten met autisme hebben last van al die vrije dagen. Pasen, Koningsdag, Hemelvaart en Pinksteren gooien de dagelijkse structuur behoorlijk omver. Het kost hun erg veel energie om steeds weer op te starten.

Nu was de structuur al goed verstoord door de intelligente lockdown. Dit betekende al het onderwijs online. Bij sommige onderwijsinstellingen verliep de omschakeling soepel. Bij andere erg rommelig.

Vooral de aanloop naar de tentamens verliep chaotisch met elke keer andere instructies over de tentamens. Die onduidelijkheid heeft veel stress gegeven vooral bij mijn studenten met autisme.

Voor veel studenten met autisme was het wegvallen van het reizen een enorm pluspunt. Het reizen met openbaar vervoer vraagt veel energie. (zie reizen en de impact op studeren).Het bekijken van colleges in eigen tempo (als ze van te voren waren opgenomen) was erg fijn.

Studie is studie, thuis is thuis

Tegelijkertijd bleek het voor veel studenten een enorme uitdaging te zijn om zelf structuur aan te brengen in hun dagen. Een goed dag- en nachtritme en een goed studieritme aan te houden bleek niet voor iedereen vanzelfsprekend. Na een aantal weken hadden velen een structuur gevonden en de discipline om thuis te studeren. Terwijl de meesten voorheen elders studeerden en zeker niet thuis. Het vergde energie en doorzettingsvermogen.

Gewacht op duidelijkheid

De afgelopen weken hebben zij veel gewacht op duidelijkheid, gewacht op goede instructies voor groepswerk, gewacht op duidelijke communicatie, meerdere en verschillende instructies ontvangen hoe een tentamen zou verlopen. Soms 2,5 weken gewacht op antwoord op hun vragen aan mentoren, decanen of studieadviseurs (deze voorbeelden komen uit de ervaringen van mijn studenten). Hierdoor veel frustratie en stress.

Geen fysieke colleges meer

Het studieritme aanhouden werd steeds lastiger met al die extra vrije dagen. Toen op een zeker moment het ook duidelijk werd dat er dit studiejaar geen fysieke colleges meer komen, zakte de moed bij veel studenten in de schoenen.

Nu is ook bekend dat veel studies in het nieuwe collegejaar online verder gaan. Een aantal studenten waren na deze bekendmaking niet meer gemotiveerd en hadden moeite om door te gaan. Aan het begin van de lockdown heeft een aantal studenten even gedacht:” ik stop er dit jaar mee. Ik heb genoeg van al dat ‘gedoe’ en ga volgend jaar gewoon weer van start”. Maar ja, volgend jaar gaat door op de zelfde manier door dus de teleurstelling is groot.

Krachtsinspanning

Zij hebben hun uiterste best gedaan om zich aan te passen aan de nieuwe situatie. Sommigen hadden een aantal weken nodig om weer in het ritme te komen. Ze zijn nu moe van het ‘veranderen’ en het vooruitzicht zo verder te moeten gaan volgend jaar met hun studie helpt niet enthousiast de studie activiteiten voort te zetten. Het vergt krachtsinspanning.

Docenten zijn ook moe

We begrijpen dat de hogescholen en universiteiten er van alles aan doen om het onderwijs op de een op andere manier voort te zetten. Het vraagt van de docenten een enorme inspanning. Dat niet alles meteen goed verloopt, daar heeft iedereen begrip voor.

De docenten zijn ook moe, heel begrijpelijk. En de klus is nog niet geklaard. Ze moeten nu ook een verandering aanbrengen in het onderwijsmateriaal van het eerste semester van studiejaar 2020-2021. De studenten moeten wat langer wachten op antwoord op hun vragen en op duidelijkheid over de tentamens. Soms vraagt de docent wat meer geduld en begrip van de student omdat het een bijzondere tijd is. Ook hier willen ze aan meewerken.

Begrip voor stress

Nu wil ik begrip vragen voor de studenten met autisme. Voor de meesten geeft onduidelijkheid veel stress. Stress werkt door op alle terreinen. Dus deze studiestress heeft ook invloed op privézaken. Sommige studenten hebben bij aanvang van de studie aangegeven dat zij autisme hebben. Zij hebben in het gesprek met decanen, studieadviseurs en mentoren aangegeven dat regelmatig gesprekken met hen zeer behulpzaam is om stress te voorkomen. Met deze gesprekken weten ze dat ze een vangnet hebben. Dat zij er niet alleen voor staan.

Laten we het anders doen

Ik vraag de decanen en studieadviseurs of zij extra aandacht aan deze groep studenten willen geven in deze tijd. Normaal gesproken wordt verwacht dat de student ZELF initiatief neemt om contact op te nemen met de decanen, studieadviseurs en mentoren. Nu alles ‘anders’ is, we spreken ten slotte ook over het ‘nieuwe normaal’, laten we dan nu ook de regels ‘ANDERS’ oppakken. Het zou fijn zijn als de decanen, studieadviseurs en mentoren ZELF contact opnemen met deze groep studenten. Voor veel van deze studenten is het lastig om ‘hulp te vragen’ ( zie help hulp vragen) of te spreken over dingen die je niet goed afgaan. Wat fijn is het dan als iemand je tegemoet komt.

Impact

Ook de stage- en afstudeerbegeleiders roep ik op om deze groep studenten extra te steunen en te benaderen. Realiseer je dat voor sommigen de lockdown een grote impact heeft. Denk eens aan stages en afstuderen. Niet alle stages konden doorgaan, veel zijn afgebroken. Of afstudeeropdrachten die niet gestart konden worden en waardoor een behoorlijke studievertraging is opgelopen met alle gevolgen van dien. Het blijkt dat de bedrijven nu nog niet kunnen nadenken over stagiaires voor aankomende september. Ik hoef niet uit te leggen hoeveel stress dit geeft, dit begrijpt iedereen, of niet?

Bedanken

De decanen, studieadviseurs en mentoren die ZELF de contacten met deze groep studenten onderhouden wil ik bedanken. Het gevoel er niet alleen voor te staan, houdt deze studenten op de been. Als je bij aanvang van je studie te horen hebt gekregen dat deze mensen je contactpersonen zijn, is het geweldig om te ervaren dat ze er echt voor je zijn en dat je gesteund wordt. Ik zie de impact op mijn studenten waar dat gebeurt.

Echt, aandacht werkt!

Tips voor studenten in deze bijzondere tijd.

Bijzondere tijd

Gisteren hoorde ik iemand op televisie zeggen dat het heel belangrijk is om in deze tijd ritme en structuur te behouden. Deze persoon staat nu ook iedere dag op de zelfde tijd op. Ook voor mijn studenten met autisme is het belangrijk dat er nu een goed ritme gecreëerd wordt om goed te blijven functioneren in deze tijd van onzekerheid en onduidelijkheid. Deze tijd geeft veel stress bij de studenten en vooral bij studenten met autisme. Deze tips voor deze bijzondere tijd zijn tot stand gekomen door de gesprekken die ik de afgelopen week met mijn studenten heb gevoerd. Ze zijn bij elkaar gevoegd op onderstaande flyer.

Moeilijke opgave

Als reminder heb ik het mijn studenten gemaild omdat het belangrijk is om hier aandacht aan te besteden. Ik realiseer me dat dit voor velen een moeilijke opgave is. Deze tijd geeft veel stress. Om de tips of een aantal ervan op te volgen zal helpen om de stress te reduceren. Als je mensen met autisme in je omgeving hebt, help ze in deze moeilijke tijd waarin alle structuur en zekerheden zijn weggevallen.

Thuiswerken

We leven nu in een bijzondere tijd. Door het Corona-virus is ons leven behoorlijk verstoord.

Het is niet voor iedereen makkelijk om met deze tijd om te gaan en een goede invulling te geven aan het ’thuis werken’. Voor veel mensen is het een uitdaging en voor de meeste van mijn studenten geldt dat ook. Veel studenten houden graag prive en studie gescheiden en dat lukt nu niet meer.

Nu de universiteiten en hogescholen dicht zijn en er gezocht wordt naar andere manieren van colleges geven en tentamens afnemen zitten veel studenten in onzekerheid. Niet weten wat doorgaat, wat gaat veranderen en wat de nieuwe vorm zal zijn, geeft bij sommigen ook irritatie. Anderen ervaren deze week misschien wel als een soort vakantieweek.

Waarom het zo belangrijk is structuur aan te brengen

Nu universiteiten en hogescholen druk bezig zijn andere vormen van onderwijs en toetsing te organiseren is er nog veel onduidelijk. Als zij eenmaal communiceren hoe zij het gaan aanpakken, verwachten zij van de studenten dat die meteen weer volop meedoen.

Dit kan betekenen dat de eerder geplande tentamens binnen afzienbare tijd digitaal afgenomen kunnen worden. Dan is het wel zo fijn dat je bij bent met je voorbereidingen. Het geeft minder stress.

Met deze tips kan je  voorkomen dat je enorme opstartproblemen krijgt als de colleges (in welke vorm dan ook) weer beginnen. Blijf in de studie-modus om een goede start te kunnen maken.

Online

Er zijn nu al studies die aangekondigd hebben na 6 april alle colleges online te gaan geven tot aan het einde van het studiejaar. Dit vraagt van de studenten een eigen verantwoordelijkheid en discipline om aan de slag te gaan. Daarom is het goed om deze weken een soort ritme te ontwikkelen zodat je niet helemaal je structuur kwijt raakt. Als je een goede structuur hebt gevonden dan kan je die de rest van het studiejaar gebruiken en profijt van hebben.

Lees ook het blog ‘Online colleges een uitkomst of een extra uitdaging

Hoe blijf jij erbij als ouder?

Als je kind gaat studeren is het voor iedereen een enorme omschakeling. Niet alleen voor de student maar ook voor de ouders. Waar sta je als ouder, hoe blijf jij erbij?.

Behalve het rooster, meestal met minder contacturen dan op de middelbare school, is ook de nieuwe verantwoordelijkheid die de student moet oppakken een grote verandering. Wat voorheen ouder(s) regelden moet de student nu zelf oppakken. Waar voorheen de ouders nog de extra oren en ogen waren, zijn zij nu niet meer het aanspreekpunt voor de opleiding. Anders gezegd de studies/opleidingen communiceren alleen via de student en niet meer rechtstreeks met de ouders.

Contact

Iedere vorm van contact met of door de ouders gaat via de student. Als ouder mag je altijd mee met het gesprek dat de student voert met de decaan of SLB’er (studieloopbaanbegeleider/mentor/coach/studieadviseur) mits je dochter of zoon dit op prijs stelt en toestaat. Wil je kind het gesprek alleen voeren dan krijg je het als ouder niet voor elkaar om alleen met iemand van de opleiding/studie te spreken.

Laatst was ik mee met het gesprek van een student met zijn SLB’er over de voortgang en mogelijkheden van het studiejaar. Zijn ouders hadden graag aanwezig willen zijn omdat het over zijn mogelijkheden ging maar hun zoon vond het genoeg dat ik aanwezig was. De ouders hebben de SLB’er nog een mail met hun visie en wensen gestuurd. Zij hadden dit met hun zoon besproken en hem in de cc gezet. De SLB’er heeft de mail met de student besproken en gevraagd of hij zijn ouders op de hoogte wil brengen van de inhoud van het gesprek.

Hulp bieden blijft belangrijk

Het blijft altijd belangrijk dat je als ouder mee blijft denken. Je zoon of dochter zal je steun zeker in het begin kunnen gebruiken. Alleen het regelen doe je als ouder nu niet meer zelf maar je helpt je kind dit zelf op te pakken.

Ook als je zoon/dochter de wens uitspreekt zelf de zaken te willen regelen en met de nieuwe start te laten zien dat hij/zij het alleen af kan, maak met elkaar afspraken dat je na een aantal weken samen bekijkt hoe het loopt. Maak er afspraken over, dat is beter dan alles los te laten want als het na een aantal maanden niet goed blijkt te lopen, kan het te laat zijn.

Maak jij je zorgen hoe het nu moet gaan nu je als ouder niet direct contact kan leggen met de opleiding?  Weet dat je als ouder nog veel kan betekenen en jouw zoon/dochter kan ondersteunen tijdens de studie. Ik ontmoet veel ouders die verzuchten dat zij niet meer weten waar ze op moeten letten, waar de informatie te vinden en hoe zij deze nieuwe fase moeten aanpakken.

Herken jij dit ook van jezelf?

Hoe blijf ik (er) bij?

En dit is de reden waarom de training ‘Hoe blijf ik (er) bij?’ is ontstaan. Weet jij wat je kunt doen? Weet jij waar je op moet letten? Weet jij hoe je jouw kind kunt ondersteunen zodat het zich ontwikkelt naar stage en werk?

In de training “Hoe blijf ik (er) bij?” krijg je antwoorden. Het volgende wordt aangeboden:

• het vinden van de juiste informatie van de opleiding
• de kaders van een HBO- of universitaire opleiding
• autisme in relatie tot studeren
• wat jij als ouder kunt doen om je zoon of dochter te ondersteunen

De training vindt plaats in Leiden

• Data: 22 augustus, 5, 19 en 26 september
• Tijden: 19.00 – 22.00 uur.

Bovendien als je je voor 12 juli 2019 inschrijft, ontvang je gratis:

• De Toolkit Studeren & Autisme? Ga in Gesprek! ter waarde van 24,95 (wordt verstuurd wanneer de factuur is betaald)
• Coachgesprek van 1,5 uur (afgesproken en ingepland voor 1 december 2019)

Voor meer informatie en inschrijven, ga naar onderstaande link

https://www.schakelom.nl/training-ouders-hoe-blijf-er/#.XQiA_dMzZPs

Ongemakkelijkheden of staat de wereld op de kop?

Gisteren had ik een gesprek met een student met een studie coordinator. Een heel prettig gesprek waarin aangegeven werd waar de studie kan ondersteunen en wil meedenken met de student. Toch kreeg de student de opmerking: “Ja we denken met je mee en ik raad je aan te leren leven met ongemakkelijkheden want er zullen altijd zaken zijn in de organisatie die niet kloppen. Maar vertel me vooral wat je stoort”. Leren leven met ongemakkelijkheden, het lijkt zo makkelijk maar voor een student met autisme staat soms de wereld even op de kop.

Ervaringen en flexibiliteit

De blogs en posts die ik schrijf, zijn ervaringen die iedere (aankomende) student tegenkomt. Ik krijg dan ook geregeld de opmerkingen “dat geldt voor mijn kind zonder autisme ook hoor”. Dat klopt. Alleen studenten zonder autisme kunnen misschien eerder schakelen en zich weer aan de nieuwe situatie aanpassen of meebewegen.

De zaken die voorbij komen zijn inderdaad dingen die studenten tegenkomen en mee moeten dealen. En dat is niet altijd even makkelijk en worden soms ook als onrechtvaardig ervaren. Dat vraagt veel van een student.

Ik merk dat er zaken zijn waar studenten met autisme heel goed mee kunnen omgaan en sommige zaken veroorzaken zoveel irritatie en boosheid dat het studeren en voorbereiden voor examens er onder lijden. En wat die zaken zijn, dat verschilt per persoon. Ieder heeft zo zijn vastigheden nodig en heeft zijn eigen flexibiliteit.

Verlengde van de middelbare school

Veel studenten die ik begeleid zien de studie (universitair of hbo) vaak als een verlengde van de middelbare school. Sommigen zelfs als een soort moeten. Met dit concept in het hoofd schrikken ze van de andere dynamiek, de andere zelfstandigheid, en vooral niet te vergeten de andere manier van naar het rooster kijken. Deze verandering hadden ze niet zien aankomen. Het concept studeren blijkt andere vaardigheden en een andere tijdsindeling van studenten te vragen.

Roosters, contacturen en vakanties

Als je minder contacturen hebt, worden de niet ingevulde uren door studenten als vrij gezien maar in feite zijn het zelfstudie uren. De studenten volgen een full time studie en dat wil niet zeggen dat het rooster full time gevuld is. Ook hier zijn enorme verschillen te zien per opleiding. Vooral studies waar practica bij horen, hebben een meer gevuld rooster. Ook de blokken/perioden van colleges lopen anders dan op de middelbare school. Sommige hogescholen hanteren wel de schoolvakanties, maar zeker niet alle.

De universiteiten kennen geen herfstvakantie en voorjaarsvakantie. Dat is soms een hele schok en kan tot veel boosheid en frustratie leiden. Wat betekent het voor de energie van de student met autisme? Maar ook wat betekent het voor jouw gezin als je bijvoorbeeld al jaren met elkaar op wintersport gaat?

Soms is er veel stress rond dit item omdat het als verrassing uit de lucht komt vallen en de vakantie al geboekt is. Voor sommige studenten is het niet te accepteren dat de vakanties anders zijn of vervallen.

Voorbereiden

Als ouder kan je al op de hoogte zijn van de vakantieperioden. De roosters van de meeste studies (universiteiten) staan openbaar op de website.

Bij de hogescholen is de algemene jaarplanning vaak op de website te vinden. De roosters worden meestal vlak voor de start van de periode gegeven aan de studenten. Als jouw kind gaat studeren, bereid hem/haar voor op dat andere ritme, andere vakantieperioden en veel zelfstudie. Als hier het gesprek al over gevoerd wordt, is de eerste schrik geweest voordat de studie begint. Dat is heel fijn want er komen nog heel veel nieuwe dingen op zijn/haar pad. De wereld staat even op de kop.

Wat zou het voor jou betekenen als je werkgever andere vakantieregelingen invoert. Dat is toch even slikken, of niet? Of word je boos?

Wil je meer weten?

• Wil je nog meer weten wat jouw kind te wachten staat als het gaat studeren?
• Wil je weten waar autisme en studie elkaar vinden en waar ze elkaar lastig vinden?
• In de training “Hoe blijf ik (er) bij? geef ik inzicht in bovenstaande vragen en vooral tips waarmee jij je kind kan helpen. Welke steun behulpzaam is.

Bekijk de informatie van de training en maak gebruik van de vroegboek aanbieding:

Aanbieding: Als je je voor 12 juli 2019 inschrijft voor de training dan krijg je gratis:

• De Toolkit Studeren & Autisme? Ga in Gesprek! ter waarde van 24,95 (wordt verstuurd wanneer de factuur betaald is)
• Coachgesprek van 1,5 uur (afgesproken en ingepland voor 1 december 2019)

Studeren, een nieuwe mijlpaal

Studeren, een nieuwe mijlpaal voor jongeren met autisme en hun ouders

De eindexamens beginnen eerdaags. En voor die tijd hebben de leerlingen die willen studeren zich ingeschreven voor een studie want dat moet voor 1 mei gebeuren voor HBO en WO. Als die klus geklaard is, studie/opleiding uitzoeken en uitzoeken waar je dat kan volgen, gaat de focus weer naar het eindexamen.

Het laatste jaar op de middelbare school is een boeiend jaar. Hoe gaat jouw zoon of dochter daarmee om? Wat gebeurt er in de ontwikkeling van je kind? Nieuwsgierig naar de nieuwe fase of juist angstig voor al het onbekende?

Mijlpaal voor student en ouders

Het is weer zo’n mijlpaal in het leven van jou en je kind. Hoe zal het gaan? Hoe gaat hij/zij reageren op de nieuwe omgeving? Wat als het even niet lekker loopt, bij wie kan jouw zoon of dochter terecht? Wat kan ik nog wel doen en wat niet als ouder? Daar waar jij als ouder nog kon bijspringen of meedenken met de docenten van de middelbare school, lijkt het nu onmogelijk om te ondersteunen.

Niets is minder waar. Als ouder kun je veel voor je kind betekenen tijdens zijn/haar studie. Je bent alleen niet meer het aanspreekpunt voor de studie, dat is nu de student zelf. Dat is natuurlijk wel wennen als je voorheen van alles geregeld en overlegd hebt. Nu ligt het niet meer in jouw invloedssfeer.

Team

Het is heel belangrijk om te zorgen dat je als team (jij en je kind) gaat opereren. Op de achtergrond kan je van onschatbare waarde zijn om je zoon/dochter naar meer zelfstandigheid en zelfredzaamheid te brengen. Als je tijdens de middelbare school ondersteuning hebt gegeven dan heeft jouw kind dat zeker ook nodig als hij/zij gaat studeren. Het enige verschil is dat de communicatie nu via jouw kind gaat en dat jij dat niet meer zelf kunt regelen.

Hierboven noemde ik het woord team. Ja dat vind ik belangrijk. Ik ontmoet veel jongeren die denken met hun middelbareschooldiploma op zak geen hulp meer nodig te hebben. Het diploma geeft aan dat men op bepaald niveau kennis eigen kan maken. Studeren is meer dan alleen een cognitieve actie. Juist alles wat er omheen moet gebeuren, al die processen, die maken het soms zo lastig.

Teamwerk

Als je er teamwerk van maakt, blijkt dat studenten het nog steeds prettig vinden om zaken samen met hun ouders uit te zoeken of uit te werken. Als een student zijn ouders als ‘controleur of politieagent’ zien, merk ik dat de student minder met zijn/haar ouders deelt, geen vragen stelt. Ouders zijn dan niet meer op de hoogte en soms komt men er (te) laat er achter als het niet goed gaat.

Als team ga je samen de nieuwe fase in, een fase van ontdekken en van elkaar naar een hoger plan brengen. De jongere groeit naar volwassenheid. De ouder krijgt naast de rol van verzorger (die steeds kleiner wordt) ook de rol van coach. En dat is wennen.

Losser laten

Het is natuurlijk prijzenswaardig van de ouders die hun kind op zijn/haar verzoek ‘loslaten’ om zo de ontwikkeling van hun kind te ondersteunen. Ik raad aan om ‘losser te laten’ en duidelijke afspraken te maken over de zaken waar je geen bemoeienis meer doet en met wat nog wel.

Onthoud: wat tijdens de middelbare school nodig was om te kunnen leren, is zeker nog nodig tijdens het eerste jaar van de studie. Zorg dat je het behoudt. Misschien is een andere vorm hiervoor nodig omdat je zoon/dochter zich volwassener voelt, wees hierin creatief .

Eerste jaar voelt als examenjaar

Onthoud dat het eerste jaar zwaar is, buiten het feit dat alles nieuw is (vakken, mensen, processen, roosters, reizen) ligt er ook de druk van de BSA (bindend studie advies). BSA geeft aan het aantal verplichte studiepunten dat een eerstejaarsstudent moeten hebben behaald om te mogen doorgaan met de studie. Het eerste jaar voelt alsof het een examenjaar is.

Tip voor ondersteuning

Als ouder kun je blijven ondersteunen

Tijdens de studie kun je als ouder veel betekenen bijvoorbeeld in het aanleren van de mails lezen en beantwoorden, de mededelingen lezen die via de digitale leeromgeving worden gepost.

Misschien heb je voorheen de mails van je zoon/dochter ‘doorgelinkt’ naar je eigen mailaccount zodat je goed op de hoogte was en je kind tijdig de informatie kon geven. Als je kind studeert is dat niet meer mogelijk.

Behulpzaam

Het is goed dat jouw zoon/dochter het informatie lezen (mails en mededelingen) leert en in zijn/haar systeem gaat krijgen. Pak dit samen op en leer welke acties de mails van hem/haar verwacht worden. Laat jouw zoon/dochter ook zelf die acties ondernemen met jouw ondersteuning. Dit is zo behulpzaam:

1. jouw kind is op de hoogte van alle informatie en kan tijdig actie ondernemen. Belangrijke informatie wordt niet gemist.
2. jij blijft zo ook op de hoogte en krijgt inzicht in de structuren van de studie, je loopt niet achter de feiten aan.
3. jouw zoon/dochter wordt hier zelfstandig in en dat is behulpzaam tijdens stage en werk. Je kind blijft niet afhankelijk van jou.
4. de ontwikkeling van je kind blijft doorgaan op gebied van informatieverwerking (ontvangen en geven) ook al zal het altijd een aandachtspunt blijven.
5. door de informatie samen te lezen, kun je ook tijdig ondersteuning geven indien nodig door bijvoorbeeld uitleg te geven en zaken te verduidelijken. De student duikt niet weg omdat hij/zij de informatie niet begrijpt en geen vragen stelt.

Lees ook blog “Als je kind gaat studeren, wat wordt jouw rol als ouder?”

Wil je meer weten

Zou je als ouder nog meer willen weten wat je kunt doen om jouw zoon of dochter te kunnen ondersteunen tijdens de studie?  Wil je meer weten over het studeren in combinatie met autisme? Kom dan naar de training voor ouders: ‘Hoe blijf ik (er)bij? Bekijk de vroegboek aanbieding.

Meer informatie vind je op Hoe blijf ik (er)bij?  

Wil jij je zoon of dochter al vroegtijdig voorbereiden op studeren? Dat kan!

Download gratis de 7 Tips voor ouders en lees wat je kan oppakken.

Studeren & Autisme

Het examenjaar betekent ook je voorbereiden op de volgende fase na de middelbare school. Wat ga je doen als je geslaagd bent? Studeren, werken of een tussenjaar. Veel leerlingen vinden het lastig om hun keuze te maken, zo ook leerlingen met autisme. Een jaar van dubbel stress: eindexamen en kiezen wat daarna? Studeren & Autisme gaat dat samen? Deze vraag wordt mij nog al eens gesteld door ouders met kinderen met autisme. Jazeker, dit kan goed samen gaan. De ouders baseren deze vraag op de ervaringen die hun kind heeft met het voltooien van de middelbare school. Het proces is niet altijd makkelijk en vlekkeloos verlopen.

Natuurlijk zijn er ook jongeren met autisme en ouders die het vanzelfsprekend vinden dat er gestudeerd wordt en op basis van de goede cijfers geen problemen verwachten.

Beide groepen mensen adviseer ik een uitgebreide voorbereiding te maken van het traject welke studie, maar vooral waar te gaan studeren. Het is belangrijk dat de onderwijsinstelling (universiteit of hogeschool) goed aansluit bij de behoefte van de aankomende student.

Hoe komt het dan dat het in het eerste jaar toch zo vaak fout gaat: studenten stoppen of ze halen niet alle studiepunten terwijl op de middelbare school de voldoendes gewoon gehaald werden.

Energie managen is moeilijker dan het lijkt!

Energie managen hoe doe jij dat? Of moet ik vragen doe jij dat? Sta je er bij stil dat het soms beter is om je activiteiten te spreiden? Energie managen is moeilijker dan het lijkt!

Vaak houden we alleen de tijd, de deadlines in de gaten. Achteraf zeggen wel eens “ik had eerder moeten beginnen of de volgende keer pak ik het anders aan”.

Ons lijf geeft meestal signalen als het beter is om gas terug te nemen. Fysieke ongemakken, emotionele signalen, stress of slecht slapen.

Herkennen en erkennen

Als je de signalen niet herkent en erkent ga je over (fysieke en emotionele) grenzen. Mijn studenten met autisme herkennen niet altijd de signalen. Zij gaan dan nog meer hun best doen om het voor elkaar te krijgen.

Eens vroeg ik aan Gert* wat hij doet als hij overprikkeld raakt door geluid. Zijn antwoord: “ik ga nog meer mijn best doen om mijn klus voor elkaar te krijgen”. We zijn samen op onderzoek gegaan wanneer hij overprikkeld raakt. We hebben de trigger gevonden. In plaats van nu nog harder te proberen te werken, zorgt hij eerst voor zichzelf om een rustiger hoofd te krijgen om dan vervolgens weer door te gaan.

Zo ging het ook bij Annemiek*.  Zij was vooral bezig met het bewijzen dat zij heel veel dingen gewoon kan. En ja zij kan heel veel qua werk en sociale activiteiten. Het breekt haar telkens op als zij alles op een dag of in een weekend wil doen.

Zorgen voor jezelf

Het managen van je energie. Het lijkt allemaal zo eenvoudig maar dat is het niet. Niet voor mensen met en niet voor mensen zonder autisme. Het is een vaardigheid die we moeten leren, en als een belangrijk onderdeel opnemen in ons dagelijks bestaan: zorgen voor jezelf.

Veel van mijn studenten hebben zich nog niet verdiept in wat  hun energie kost en wat hun energie geeft. Beide zaken zijn belangrijk om kennis van te nemen.

Marc* heeft met zijn huisgenoten afgesproken dat hij de kookbeurten op de dagen doet dat hij weinig of geen college heeft. Koken vraagt van hem ook veel energie en het is voor hem te veel inspanning na een dag college. 

Eric* gaat 3x in de week naar de sportschool omdat hij zijn energie kwijt moet na een dag college. Hij gaat dan met een hoofd vol ‘ruimte’ weer naar huis. Doet hij dit niet dan werkt het door op zijn slapen of liever gezegd zijn niet slapen en raakt hij snel geïrriteerd en boos.

De meeste studenten met autisme krijgen van gamen of YouTube filmpjes kijken rust in het hoofd.  Ze worden helemaal opgenomen in het spel of videofilmpje. Even nergens aan denken. Op zich een goede aanpak om bij te tanken. Daarbij wel de aantekening weet te stoppen als het genoeg is. Hoe lang heb je nodig om bij te tanken. Ieder heeft zo zijn eigen aanpak en die kan zeer verschillend zijn.

Mijn studenten vraag ik vaak om te onderzoeken hoe lang ze moeten gamen om een rustig hoofd te krijgen. Is dat een half uur of een uur of misschien nog wel langer. Wanneer heeft gamen een functie en wanneer gaat het over van functioneel naar gewoon hobby.

Ik merk dat ouders en de jongeren het een vreemde vraag vinden om het bij te houden. Maar ik zie hier heel erg de meerwaarde van in. Je krijgt inzicht van wat energie kost en hoe je weer kunt opladen. 

Net als bluetooth

Ook leuke dingen kunnen ook erg veel energie vergen. Marc vertelde dat hij het weekend samen met een vriend gaat bekijken welk festival ze gaan bezoeken. Hij was erg enthousiast en vertelde me wel dat zo’n middag hem veel energie kost. Dit was wat hij zei en wat een mooie vergelijking.

“Ik kom doodmoe thuis vanwege de permanente alertheid. Het is net als met bluetooth je merkt niet dat het werkt maar het  trekt de batterij van je telefoon leeg”.  

Als de student inzicht heeft in zijn of haar eigen gebruiksaanwijzing, dan is het behulpzaam  bij het kiezen van een stage, werk, bijbaantje bij je studie. Kortom de organisatie van je dagelijkse bestaan.

Tips voor ouders en jongeren

• Onderzoek wat jou of je kind energie kost (ook al kan je de handeling goed uitvoeren). Denk hierbij ook aan sporten, musiceren en andere hobby’s.
• Onderzoek hoe lang jij of je kind nodig hebt/heeft om weer ‘bij te tanken”
• Onderzoek wat jij of je kind kan doen om weer energie te krijgen. Bekijk ook per item hoe lang jij of je kind dit moeten doen om energiek te worden.
• Bespreek de inzichten met elkaar hoe je die kunt inzetten tijdens studie, stage, werk en thuis.

Als je weet wat je nodig hebt en ernaar kan handelen geeft het ruimte aan de ontwikkeling van kwaliteiten. Daar gaat het tenslotte om!

Lees ook het blog van Time out.

* Het zijn niet de werkelijke namen van de studenten.

De invloed van woorden is enorm groot!

Weet je dat mensen met autisme zaken letterlijk kunnen nemen en daardoor de betekenis van de boodschap misschien niet helemaal begrijpen? Dit komt zowel schriftelijk als mondeling voor. Ook bij mensen met autisme die zeer taalvaardig zijn.

Ik kom regelmatig studenten tegen die zeer taalvaardig zijn, soms zeer moeilijk taalgebruik hanteren, soms meer geschreven taal spreken. Het gebeurt dan nogal eens dat er woorden gebruikt worden die niet helemaal duidelijk zijn voor de persoon zelf en de woorden daardoor in een verkeerde context gebruikt worden. Soms blijkt dat mensen een betekenis hebben voor een woord wat in meerdere contexten een iets andere nuance hebben dan de oorspronkelijke betekenis. De invloed van woorden kan erg groot zijn.

Mirjam* was bezig met haar afstudeeropdracht en wachtte op de datum van haar afstudeerzitting. Tijdens een afstudeerzitting legt de student uit wat zij heeft gedaan, wat haar keuzes zijn geweest, waar zij de keuzes op heeft gebaseerd en toont aan dat zij gedurende de afstudeeropdracht een aantal competenties heeft vergroot.

Een student wordt pas uitgenodigd als het ingeleverde afstudeerverslag voldoende is om deze presentatie te geven  en het gesprek aan te gaan. Tijdens een afstudeerzitting zijn de begeleiders van de hogeschool en het bedrijf aanwezig en nog een persoon (docent of iemand uit het werkveld). Zij gaan het gesprek aan met de student en geven de beoordeling.

De voorbereiding

Bij Mirjam was er behoorlijk veel stress omtrent de afstudeerzitting. Ze had zich goed voorbereid en had alle items voor een goede presentatie verwerkt. We hebben gesproken over de invulling van zo’n afstudeerzitting, wat zij kon verwachten en wat er van haar werd verwacht.

We hebben gekeken welke mogelijke vragen die zij zou kunnen verwachten en ook daar heeft zij zich goed voorbereid met mogelijke antwoorden. Kortom de ideale student. Ik heb haar uitgelegd dat zij het gesprek tijdens de afstudeerzitting kan zien als een collegiaal overleg. Als ze haar cijfer voor haar afstuderen binnen heeft, is ze afgestudeerd en dus een collega van de docenten.

Van docenten wordt verwacht dat zij vragen stellen over de oplossingen van de studenten tijdens hun afstudeeropdrachten. Wat waren jouw ideeën, jouw beslissingen en hoe interessant is het om het te mogen uitleggen. Wetend dat voor een probleem meerdere oplossingen te bedenken zijn.

Stress

Door de gesprekken en de voorbereiding werd haar stress wel minder maar was nog steeds erg aanwezig. Ze ging er goed voorbereid naar toe en heeft een geweldige presentatie gegeven. Ze is geslaagd met een geweldig mooi cijfer.

Maar toch

Toch liet het me niet los waar die stress vandaan kwam. Zij heeft doorgaans geen stress om een presentatie te geven. Spanning voor een examen of een presentatie is heel normaal. De spanning die nu naar voren kwam, paste niet bij het beeld wat ik van haar had. Dus ben ik het gesprek nogmaals aangegaan en wat kwam daar naar voren….

Gevangen in een woord

Het woord ‘afstudeerzitting’ had een ze heel zwaar opgevat. Het woord zitting daar zat voor haar de lading. Bij een zitting kan je veroordeeld worden (juridisch gezien). Je wordt vrijgesproken of gestraft.  Ze had in haar hoofd dat als ze gestraft zou worden zij van de opleiding gestuurd zou worden. Dat zou dan betekenen al die jaren voor niets gestudeerd te hebben en zonder diploma van de opleiding af moeten.

De invloed van woorden

Mijn vermoeden dat  het woord afstudeerzitting lading had , was dus wel juist. Ik had het al vervangen door collegiaal overleg. Maar dat het geassocieerd werd met de rechtbank en straffen had ik niet vermoed. Ze zat dus letterlijk gevangen in het woord zitting.

Stress verlamt

Op dat moment kon ze dus niet meer denken aan hoe het op een hogeschool er aan toegaat, regels over toetsmomenten en herkansingen. Zelfs alle ervaringen van haar gedurende de jaren dat zij de opleiding heeft doorlopen konden haar op dat moment niet meer bereiken. Stress verlamt. Het woord zitting hing als een heel zwaar oordeel boven haar. Het was een juridische bijeenkomst waar je vrij gesproken wordt of veroordeeld en dan krijg je straf. De straf die in haar hoofd was ontstaan was niet te dragen. Dit hersenspinsel heeft veel invloed gehad op haar welzijn de laatste maanden. Het vertragen met het schrijven van het afstudeerverslag was er een van.

Tips voor ouders, begeleiders, docenten en coaches.

Vraag eens naar de betekenis die de studenten geven aan bepaalde woorden. Het is niet vanzelfsprekend dat de student met autisme de zelfde betekenis geeft als jij of als wat men in de opleiding/studie eraan geeft. De invloed van woorden kan heel ver gaan.

Lees ook het blog Stress, wat doet het met ons brein?

*Mirjam is niet de echte naam van de student

Als de toekomst een zwart gat is…

Mensen met autisme kunnen soms geen voorstelling maken van zaken of gebeurtenissen in de toekomst. Dit geeft soms erg veel stress. Het niet weten wat je te wachten staat of wat men van jou verwacht is alsof je naar een zwart gat kijkt. Je weet niet wat er zich in dat zwarte gat bevindt of hoe lang het duurt voordat je zicht krijgt hoe het werkt. Sommige van mijn studenten kunnen daardoor zo verlamd raken dat zij zichzelf ondermijnen als de toekomst een zwart gat is.

Gerard zag de toekomst als een zwart gat

Gerard* zit in zijn laatste jaar van de studie. Hij heeft een heel goede stage afgesloten bij een bedrijf. Docenten en opdrachtgever waren heel tevreden. Hij heeft zijn onderzoek en verslagen op hoog niveau afgeleverd. De opdrachtgever heeft het al gehad over een baan na het afstuderen.

Gerard ging zijn afstudeeropdracht doen bij de zelfde opdrachtgever. Heel bijzonder: alles wat Gerard bij zijn stage heeft aangepakt of opgepakt, bleek niet meer te doen te zijn. Het leek of alle kennis en vaardigheden verdwenen waren. De aanpak kreeg hij niet helder geformuleerd, hij trok zich terug en communiceerde niet meer binnen het bedrijf. De vrees was dat Gerard het bijltje erbij neer wilde gooien. Dit was heel vreemd en paste absoluut niet bij hem.

Na veel gesprekken kwamen we tot het inzicht dat Gerard zijn afstuderen aan het saboteren was omdat hij de toekomst als een groot zwart gat zag. Hij wist niet wat hij ermee aan moest. Hij vreesde vooral dat het leven er totaal anders uit zou zien als hij afgestudeerd zou zijn. Het uitstellen van zijn afstuderen leek veiliger dan de studie af te ronden.

Gerard vond het moeilijk om zich voor te stellen wat hij als loopbaan bij het bedrijf zou hebben en wilde dat al vastleggen tot zijn 67^e jaar. We hebben dat terug gebracht tot 1 jaar. Hoe zouden zijn dagen eruit zien, zou het zo anders zijn als zijn stage periode. Wat zou het zelfde zijn? Wat van zijn kennis van de stage en afstuderen zijn heel behulpzaam. Hij kreeg steeds meer zicht en het zwarte gat werd ingekleurd met duidelijke aspecten van het werkend leven. Het feit dat hij na een jaar kan evalueren wat is leuk aan het werk en wat vind ik niet leuk, gaf hem een soort van autonomie en grip waardoor hij weer vaart achter zijn afstuderen zette.

Marjolein en haar toekomst

Zo kwam ik ook in contact met een gezin waarvan de jongste dochter Marjolein* eindexamen deed. Ouders waren verbaasd en vroegen zich af hoe het kwam dat zij ineens geen voldoendes meer haalde. Ze wilde ook niet praten over wat na de middelbare school te gaan doen. En een open dag van een studie bezoeken gaf strijd en ze vond alles stom of niet leuk.

Ik vroeg haar ouders of het mogelijk was dat zij de toekomst als een zwart gat ziet en er liever voor wegliep. We zijn inzicht gaan geven over het studeren, wat kom je tegen en wat is anders dan de middelbare school. Inderdaad bleek de toekomst veel stress te geven en zij wilde hier niet over nadenken en over spreken.

Marjolein was zeer koppig in de gesprekken. We hebben ervoor gekozen de gesprekskaarten van de Toolkit (Studeren & Autisme? Ga in gesprek!) te laten “rondslingeren” en zoals we verwacht hadden, pakte ze zo nu en dan een kaart om te lezen waar het over ging. Ook de andere kinderen, die al studeerden, deden dat. Soms kwam er een gesprek over aan tafel, maar Marjolein als jongste wilde niets van haar oudere zussen horen.

Wat bleek: zij liet haar vriendin de vragen stellen aan haar broer die al 2 jaar studeerde. Zo bleek zij haar zwarte gat samen met haar vriendin in te kleuren met de vragen over zaken die voor haar eng waren. Ze deed het in haar tempo en op haar manier. En op een gegeven moment kwam zij met haar mening tijdens de gesprekken aan tafel.

Blijf in contact

In de beide voorbeelden zijn we in gesprek gegaan ook al vonden de jongeren het lastig. Ik heb hen geholpen een beeld te geven van wat hen te wachten zou staan.

Het is zo belangrijk om je te realiseren dat als je geen voorstelling kan maken van nieuwe situaties het heel beangstigend kan zijn. Ondanks het feit dat de jongeren het soms moeilijk vinden om hier het gesprek over te voeren, is mijn advies “blijf in contact” “Ga het gesprek aan”.

Martine Delfos heeft eens gezegd: “omdat mensen met autisme vaak moeilijkheden ondervinden met de communicatie, vergeten wij hen soms vragen te stellen en door te vragen. Echter de echte antwoorden kunnen we alleen van hen krijgen!

Tips voor ouders en docenten

Neem de tijd om door te vragen. Geef iemand de tijd en bedenk wat kan helpen. Soms liggen de antwoorden in de ongewone oplossingen. Blijf nieuwsgierig,  laat je verrassen en denk mee.

Tips voor (aankomende) studenten

Ook al kan je niet heel specifiek benoemen wat je stress geeft of waar een onverklaarbare moeheid vandaan komt. Benoem gewoon dat je stress ervaart. Alleen het benoemen geeft de mensen in je omgeving het signaal dat je op een of andere manier ondersteuning wilt hebben. Dan kunnen de mensen met jou meedenken.

*De namen van de genoemde studenten zijn niet hun werkelijke namen.